BỘ CÔNG CỤ CHUYỂN ĐỔI SỐ NỀN KINH TẾ: XÁC ĐỊNH CÁC ƯU TIÊN QUỐC GIA TRONG CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP LẦN THỨ 4- Phần 1

Trang thông tin điện tử Trung tâm NC&PT hội nhập KH&CN quốc tế giới thiệu đến các độc giả Bài nghiên cứu của OECD – Xác định các ưu tiên quốc gia trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4. Bài nghiên cứu nhấn mạnh vai trò Bộ công cụ chuyển đổi số nền kinh tế, nội dung được tạm dịch như dưới đây:

XÁC ĐỊNH CÁC ƯU TIÊN QUỐC GIA TRONG CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP LẦN THỨ 4

Chuyển đổi số, như thuật ngữ gợi ý, là một quá trình tổng thể của nền kinh tế, toàn xã hội – một quá trình mà theo cách diễn đạt đầy đủ nhất, có thể là một sự thay đổi mang tính thời đại như cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ nhất. Nhưng một mô tả hoành tráng như vậy chứng tỏ thực tế về vị trí của nhiều quốc gia đang phát triển, chính phủ và xã hội của họ hiện nay. Quay cuồng với những tác động của COVID-19, vốn đã nâng cao nhận thức về nhu cầu cấp thiết phải phát triển và làm chủ công nghệ số, nhưng một số quốc gia vẫn chưa thể thực hiện thành công chuyển đổi trên diện rộng. Nhiều nơi đã có chiến lược và quá trình số hóa đã xảy ra ở một số lĩnh vực ở mức độ đáng kể, đáng chú ý nhất là sự phát triển của công nghệ tài chính (FinTech) như tiền điện tử.

 Nhưng, dựa trên bằng chứng giai thoại, chuyển đổi số sâu rộng – hoặc tương tự – được gọi là “Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư” – đang ngày càng gây khó khăn cho chính phủ nhiều nước đang phát triển. Họ cũng có những lo ngại chính đáng rằng những mặt trái của công nghệ số sẽ đè lên những lợi ích tiềm năng to lớn của chúng nếu quá trình số hóa không được quản lý đúng cách.

Nó có thể hữu ích trong giai đoạn này, khi các quốc gia đang vật lộn với thách thức số hóa, để kiềm chế tham vọng và tập trung vào những gì thiết thực. Điều này có nghĩa là áp dụng một cách tiếp cận dựa trên năng lực hiện có của các quốc gia và xác định cẩn thận một loạt các hành động ưu tiên khả thi nhưng vẫn đầy tham vọng, xem xét đầy đủ bối cảnh quốc gia, nhu cầu của các bên liên quan và hiện trạng kinh tế chính trị.

Bộ công cụ kinh tế số: Quy trình chiến lược toàn diện

Digital Pathways tại Oxford, dựa trên những hiểu biết sâu sắc được phát triển bởi Ủy ban Con đường Thịnh vượng về Công nghệ và Phát triển Toàn diện, đã và đang hỗ trợ các quốc gia phát triển các chiến lược thực tế để tận dụng kết nối và công nghệ số để tăng trưởng toàn diện. Cho đến nay, chính phủ của tám nền kinh tế đang phát triển và mới nổi đã hoàn thành hoặc đang trên đường hoàn thành một quá trình nhằm thúc đẩy chuyển đổi số trong thực tế cụ thể của họ. Quá trình này tập trung vào Bộ công cụ kinh tế số và được tiến hành thông qua sự hợp tác chặt chẽ giữa Digital Pathways tại Oxford và chính phủ, lý tưởng là với một đối tác triển khai trong nước. Bước đầu tiên là quy trình chẩn đoán và chuỗi đối thoại nhiều bên liên quan để xác định lợi thế so sánh kỹ thuật số của một quốc gia; tức là, các cơ hội trên toàn bộ nền kinh tế và dân số của nó, kể cả những người bị thiệt thòi nhất. Một đánh giá sau đó xác định những bước ưu tiên có thể thực hiện được ngay lập tức. Kết quả là một chiến lược cơ bản cho hành động do quốc gia làm chủ với sự hỗ trợ chính trị được tích hợp sẵn. Bộ tài liệu dựa trên khung phân tích với bốn trụ cột của nền kinh tế kỹ thuật số: (1) cơ sở hạ tầng; (2) nguồn lực con người; (3) tài chính; và (4) chính sách và quy định (Pathways for Prosperity Commission, 2018 [1]). Hòa nhập là một chủ đề xuyên suốt, vì mục tiêu là hỗ trợ một quốc gia đạt được mức tăng trưởng bao trùm lớn nhất có thể bằng cách tận dụng các công nghệ số.

Vì quá trình này đang diễn ra ở hai trong số tám quốc gia (Indonesia và Lesotho), chỉ có kết quả ở sáu quốc gia được thảo luận ở đây. Tuy nhiên, rõ ràng là động lực cải cách dựa trên thực tế đã thành công đáng kể ở sáu quốc gia khác tham gia vào quá trình này (Bangladesh, Benin, Ethiopia, Malawi, Mông Cổ và Nam Phi), ngay cả khi chiến lược ban đầu vẫn chưa được thực hiện đầy đủ ở bất kỳ quốc gia nào trong số này.

Trong một số trường hợp, quy trình đã tạo ra sự thay đổi cấp quốc gia trong vòng sáu tháng; trong một số trường hợp khác, nó đang được đưa vào các chiến lược quy hoạch quốc gia với ngân sách và thời hạn bàn giao kèm theo. Ví dụ: ở Mông Cổ, 181 dịch vụ của chính phủ đã được số hóa trong sáu tuần là kết quả trực tiếp của bộ tài liệu này (Access Solutions LLC, 2019 [2]).  Ở Nam Phi, nhiều khuyến nghị được phát triển thông qua quy trình bộ công cụ kinh tế số đã được tích hợp đưa vào kế hoạch của tổng thống để tăng tốc phát triển kinh tế, 3 một số được thực hiện bởi các nhóm công nghiệp tự tổ chức bên ngoài chính phủ; một số khác được thực hiện thông qua quy trình lập kế hoạch tổng thể của toàn chính phủ (Genesis Analytics, 2020 [3]). Tại Ethiopia, chính phủ ưu tiên thực hiện chiến lược số mới (Bộ Đổi mới và Công nghệ Ethiopia, 2020 [4]) và hiện đang thành lập một quỹ đầu tư mạo hiểm cho các công ty khởi nghiệp công nghệ.

Tại sao Bộ công cụ kinh tế số hoạt động

Ba tính năng chính chịu trách nhiệm cho sự thành công của phương pháp được thực hiện bởi Bộ công cụ kinh tế số. Bộ công cụ xác định các cơ hội chuyển đổi số theo ngữ cảnh cụ thể. Giai đoạn đối thoại có sự tham gia của nhiều bên liên quan tư nhân và công cộng, trong đó chú trọng đến các cộng đồng bị bỏ lại phía sau. Ngoài ra, mức độ mua bù chính trị và quyền sở hữu cao được đảm bảo bởi sự tham gia sớm của các nhân vật cấp cao của chính phủ, những người khởi xướng và sau đó điều hành quá trình này.

Nó xác định các cơ hội chuyển đổi số theo bối cảnh cụ thể

Giai đoạn chẩn đoán ban đầu tập hợp tất cả dữ liệu được phân tách từ phía cung và phía cầu có sẵn và có liên quan, bao gồm, quan trọng là dữ liệu được tạo ra bởi các chẩn đoán và phân tích trước đó, đồng thời xem xét tất cả các chiến lược và kế hoạch phát triển có liên quan. Ở Benin, dữ liệu ban đầu cũng được tạo ra. Dữ liệu sau đó được sử dụng để xây dựng giả thuyết về lĩnh vực nào có thể mang lại cơ hội lớn nhất cho chuyển đổi số ở quốc gia đó và điều này sau đó được sử dụng làm đầu vào cho các cuộc trao đổi trong giai đoạn đối thoại về cách thực hiện đúng các nguyên tắc cơ bản của chuyển đổi số . Các cuộc trao đổi này có thể bao gồm thảo luận về cách xây dựng các hệ thống có thể tương tác, cách khuyến khích chia sẻ cơ sở hạ tầng và cách tiêu chuẩn hóa và khuyến khích đào tạo và nâng cấp kỹ năng. Bằng cách đầu tư vào các nguyên tắc cơ bản cốt lõi, các chính phủ có thể đạt được loại hình chuyển đổi số gắn kết, có thể mở rộng cho phép họ khám phá các lĩnh vực mới về cơ hội kinh tế và tạo thêm việc làm.

Ở khía cạnh liên quan, Bộ công cụ Kinh tế số cũng xem xét các chiến lược khu vực, đặc biệt khi hội nhập khu vực là một ưu tiên hợp lý đối với một quốc gia vì sự cô lập về kinh tế hoặc thị trường nội địa nhỏ. Ví dụ, ở Benin, điều quan trọng là phải xem xét vai trò của các cơ quan thiết lập chính sách khu vực như Ngân hàng Trung ương của các quốc gia Tây Phi4 (BCEAO) và Cộng đồng kinh tế của các quốc gia Tây Phi5 (ECOWAS) trong các cuộc thảo luận xung quanh các dịch vụ tài chính số và dự án mã định danh quốc gia (ID). BCEAO điều chỉnh các chỉ thị liên quan đến giao dịch xuyên biên giới và tất cả các dự án ID quốc gia sẽ cần phải tương thích với nhau vì khu vực ECOWAS cho phép di chuyển tự do của người và hàng hóa giữa các quốc gia thành viên.

Các cơ hội được xác định ở mỗi quốc gia ghi nhận mức độ phát triển (kỹ thuật số) cụ thể ở đó – các lĩnh vực mang lại cơ hội đạt được lợi ích nhanh chóng từ số hóa hợp lý hoặc tạo thuận lợi cho thị trường. Cách tiếp cận này khác với các phân tích kiểu “Cách mạng công nghiệp lần thứ tư” dường như đồng nhất, tập trung vào các công nghệ hàng đầu bất kể quốc gia có khả năng triển khai chúng hay không.

Ở một số khía cạnh, quá trình này chỉ ra những cơ hội tương tự ở sáu quốc gia bằng cách sử dụng Bộ công cụ kinh tế số. Ví dụ, tất cả các quốc gia đã khám phá những cách mà nền tảng số có thể làm cho chuỗi giá trị nông nghiệp hiệu quả hơn và cải thiện sản lượng nông nghiệp thông qua các dịch vụ khuyến nông tốt hơn. Mỗi quốc gia cũng xem xét nền kinh tế phi chính thức của mình có thể được hưởng lợi như thế nào khi kết nối những người lao động phi chính thức với các dịch vụ tài chính số và thương mại điện tử và các nền tảng kinh tế chia sẻ. Tuy nhiên, cũng có sự khác biệt rõ ràng về các cơ hội được xác định; Ví dụ, Ethiopia là một trong sáu quốc gia xác định du lịch là một cơ hội.

Các cơ hội được xác định ở mỗi quốc gia ghi nhận mức độ phát triển (kỹ thuật số) cụ thể ở đó – các lĩnh vực mang lại cơ hội đạt được lợi ích nhanh chóng từ số hóa hợp lý hoặc tạo thuận lợi cho thị trường. Cách tiếp cận này khác với các phân tích kiểu “Cách mạng công nghiệp lần thứ tư” dường như đồng nhất tập trung vào các công nghệ hàng đầu bất kể quốc gia có khả năng triển khai chúng hay không.

Nguồn: Trung tâm NC&PT hội nhập KH&CN liên kết nguồn và Dịch tại Cổng thông tin của Tổ chức Phát triển kinh tế OECD.

https://www.oecd-ilibrary.org/sites/ce08832f-en/1/3/2/8/index.html?itemId=/content/publication/ce08832f-en&_csp_=17c2a7153f8f3e72e475ec60ee15c40c&itemIGO=oecd&itemContentType=book

Phần 2 của bài nghiên cứu này được chuyển tới quý độc giả vào ngày  9/05/2022