Cách ChatGPT đã cướp đi động lực viết và suy nghĩ của học sinh.

Gian lận không phải là mối lo ngại duy nhất của các giáo viên. Ngoài ra còn có lo lắng AI nói chung có đe dọa kĩ năng viết và sự quan trọng của việc coi viết là phương tiện truyền bá của suy nghĩ không.

Khi mà công ty OpenAI ra mắt một chương trình trí tuệ nhân tạo mới, ChatGPT, vào cuối năm 2022, các nhà giáo dục bắt đầu lo lắng. ChatGPT có thể tạo ra văn bản giống như con người viết ra. Làm cách nào để các giáo viên có thể phát hiện ra học sinh có sử dụng ngôn ngữ do chatbot AI tạo ra để gian lận trong bài viết  hay không?

Là một nhà ngôn ngữ học nghiên cứu tác động của công nghệ đối với những người đọc, viết và suy nghĩ, tác giả viết bài tin rằng có những mối quan tâm cấp bách khác ngoài gian lận. Chúng bao gồm AI nói chung có đe dọa đến kĩ năng viết của học sinh hay không, giá trị của quá trình viết và tầm quan trọng của việc xem viết như phương tiện truyền bá tư tưởng.

Là một phần của nghiên cứu cho quyển sách mới của tác giả về tác động của AI tới chữ viết của con người, tác giả đã khảo sát những người trẻ tuổi ở Hoa Kỳ và Châu Âu về một loạt những vấn đề liên quan tới tác động đó. Họ đã báo cáo lại một loạt các lo ngại về cách các công cụ AI có thể làm hủy hoại những gì họ làm với tư cách là nhà văn. Tuy nhiên, như tác giả đã lưu ý trong quyển sách, những mối lo ngại đó đã hình thành từ lâu.

Kiểm tra chính tả và tự động điền

Các công cụ như ChatGPT chỉ là công cụ mới nhất trong quá trình phát triển các chương trình AI để chỉnh sửa hoặc tạo ra văn bản. Trên thực tế, khả năng AI làm suy yếu đi cả kĩ năng viết và động lực để bạn tự sáng tác đã hình thành qua nhiều thập kỉ.

Kiểm tra chính tả và ngữ pháp tinh vi và các chương trình văn phong như Grammarly và Microsoft Editor là một trong những công cụ chỉnh sửa dựa trên AI được biết đến rộng rãi nhất. Bên cạnh việc sửa lại chính tả và chấm câu, họ nhận ra các vấn đề của ngữ pháp cũng như đưa ra cách diễn đạt thay thế.

Những phát triển tạo văn bản AI đã bao gồm tính năng tự động điền cho những nhà tìm kiếm trực tuyến và nhắn tin dự đoán. Nhập “Was Rome” vào tìm kiếm của Google và bạn sẽ được cung cấp một danh sách các sự lựa chọn như “Có phải Rome được xây dựng trong một ngày không”. Nhập “ple” vào một tin nhắn văn bản và bạn được đưa ra đề nghị “làm ơn” và “rất nhiều”. Những cái công cụ đó tự đưa mình vào nỗ lực viết lách của chúng tôi mà không có lời mời, liên tục yêu cầu chúng tôi làm theo những đề nghị của họ.

Những người trẻ trong cuộc khảo sát của tác giả đánh giá cao sự giúp đỡ của AI trong việc đánh vần và hoàn thành từ, nhưng họ cũng nói về những cái tác động tiêu cực. Một người tham gia khảo sát nói: “Ở một thời điểm nào đó, nếu bạn phụ thuộc vào một văn bản dự đoán (chương trình), bạn sẽ đánh mất đi khả năng đánh vần của mình”. Một người quan sát khác thấy rằng “kiểm tra chính tả và phần mềm AI có thể sử dụng bởi những người muốn thoát ra dễ dàng hơn”.

 Một người được hỏi đã đề cập đến sự lười biếng khi dựa vào tin nhắn dự đoán: “Không sao đâu khi tôi cảm thấy đặc biệt lười biếng.”

Mất đi giọng viết

Các công cụ AI cũng có thể ảnh hưởng đến giọng viết của một người. Một người ở trong cuộc khảo sát của tôi nói rằng cái tin nhắn dự đoán, “Tôi không cảm thấy tôi đã viết nó”.

Một học sinh trung học ở Anh có mối quan tâm tương tự về phong cách viết cá nhân khi mô tả Grammarly: “Grammarly có thể xóa bỏ giọng điệu nghệ thuật của học sinh… Thay vì sử dụng phong cách độc nhất của riêng họ khi viết, Grammarly có thể tước bỏ điều đó khỏi các học sinh bằng cách gợi ý những thay đổi khắt khe trong công việc của họ”.

Tương tự, nhà triết học Evan Selinger lo lắng rằng nhắn tin dự đoán sẽ làm giảm đi sức mạnh của viết lách như một hình thức hoạt động trí óc và sự diễn đạt cá nhân.

Giáo sư Senglier viết: “Bằng cách khuyến khích chúng ta không suy nghĩ quá sâu về lời nói của mình, công nghệ dự đoán có thể thay đổi một cách tinh tế khi chúng ta giao tiếp với nhau”. “ Chúng tôi cung cấp cho người khác nhiều thuật toán và ít hơn cho chúng tôi cái tự động hóa có thể khiến chúng tôi ngừng suy nghĩ.”

Trong các xã hội có học thức, viết từ lâu đã được công nhận là cách để giúp mọi người suy nghĩ. Nhiều người đã trích dẫn nhận xét của tác giả Flannery O’Connor’s: “Tôi viết vì tôi không biết tôi nghĩ gì sau khi tôi đọc những gì tôi nói”. Một loạt các nhà văn thành công khác, từ William Faulkner tới Joan Didion, cũng đã bày tỏ cảm nghĩ này. Nếu việc tạo văn bản AI thực hiện viết lách cho chúng ta, chúng tôi sẽ giảm bớt cơ hội tự nghĩ về các vấn đề.

Một hệ quả kì lạ của việc sử dụng những chương trình như ChatGPT để tạo ra ngôn ngữ là văn bản hoàn hảo về mặt ngữ pháp. Một sản phẩm đã hoàn thành. Hóa ra việc thiếu lỗi là một dấu hiệu cho thấy AI, không phải con người, có thể đã viết các từ, vì ngay cả các nhà văn và nhà biên tập tài năng cũng mắc lỗi. Con người sáng tác là một quá trình. Chúng tôi đặt câu hỏi rằng những gì chúng tôi viết lúc đầu, chúng tôi viết lại hoặc đôi khi bắt đầu lại hoàn toàn.

Những thách thức ở trường

Khi thực hiện những bài tập viết ở trường, lý tưởng nhất là có cuộc đối thoại liên tục giữa giáo viên và học sinh: Thảo luận về những gì học sinh muốn viết. Chia sẻ và nhận xét về bản nháp ban đầu. Sau đó là thời gian cho học sinh suy nghĩ lại và sửa đổi. Nhưng thực tế này thường không xảy ra. Hầu hết các giáo viên không có thời để hoàn thành vai trò cộng tác biên tập và giáo dục. Hơn nữa, họ thiếu sự quan tâm hoặc những kĩ năng cần thiết, hoặc cả 2.

Những sinh viên tận tâm đôi khi tự mình làm những khía cạnh của quá trình-như các tác giả chuyên nghiệp thường làm. Nhưng sự cám dỗ dựa vào các công cụ chỉnh sửa và tạo văn bản như Grammarly và ChatGPT khiến mọi người dễ dàng thay thế các kết quả công nghệ có sẵn để có cơ hội suy nghĩ và học hỏi.

Các nhà giáo dục đang thảo luận làm thế nào để sử dụng tốt công nghệ viết AI. Một số chỉ ra tiềm năng của AI để khởi động suy nghĩ hoặc cộng tác. Trước sự xuất hiện của ChatGPT , một phiên bản cũ hơn của cùng một chương trình cơ bản, GPT-3, đã được cấp phép bởi các liên doanh thương mại như Sudowrite. Người dùng có thể nhập một cụm từ hoặc một câu và yêu cầu phần mềm điền thêm từ, có khả năng kích thích nguồn sáng tạo của người viết.

Ý thức sở hữu ở đâu?

Tuy nhiên có một con dốc trơn trượt ở giữa sự cộng tác và xâm lấn. Nhà văn Jennifer Lepp thừa nhận rằng khi cô ấy ngày càng phụ thuộc vào Sudowrite, văn bản dẫn đến “không còn cảm giác giống của tôi nữa. Thật là không thoải mái khi nhìn lại những gì tôi đã viết và không thực sự cảm thấy được sự kết nối tới các từ hay ý tưởng”.

Các sinh viên thậm chí còn ít có khả năng nhận ra ranh giới giữa việc hỗ trợ viết và trình tạo văn bản AI tiếp quản nội dụng và phong cách của họ so với những nhà văn dày dặn kinh nghiệm.

Khi công nghệ trở nên mạnh mẽ và lan tỏa, tôi kì vọng các ngôi trường sẽ cố gắng dạy học sinh về ưu điểm và nhược điểm của AI tổng quát. Tuy nhiên, sức hấp dẫn của hiệu quả có thể khiến bạn có thể khó cưỡng lại việc dựa vào AI để hoàn thành bài viết hoặc thực hiện phần lớn các công việc viết lách cho bạn. Các chương trình kiểm tra chính tả, ngữ pháp và tự động điềnn đã sẵn sàng mở đường.

Tác giả đã hỏi ChatGPT liệu nó có phải mối đe dọa với động lực viết của con người hay không. Phản hồi của bot:

“Sẽ luôn có nhu cầu về sự sáng tạo, nội dung độc đáo yêu cầu quan điểm độc đáo và cái nhìn sâu sắc của một con người nhà văn.”

Nó tiếp tục: “ Viết lách phục vụ rất nhiều mục đích ngoài việc tạo ra nội dung, chẳng hạn như thể hiện bản thân, giao tiếp và phát triển cá nhân, có thể tiếp tục thúc đẩy mọi người viết ngay cả khi một số văn bản có thể tự động hóa.”

Tác giả rất vui khi thấy chương trình dường như thừa nhận nhưng hạn chế của nó.

Tác giả hi vọng rằng những nhà giáo dục và học sinh cũng như vậy. Mục đích của làm bài tập viết không chỉ là nộp bài để chấm điểm. Tạo tác phẩm viết nên là một hành trình, không chỉ là một điểm đến.

Nguồn: Trung tâm NC&PT hội nhập KH&CN quốc tế dịch và liên kết nguồn tin từ Cổng thông tin Straitstimes.

https://www.straitstimes.com/opinion/how-chatgpt-robs-students-of-motivation-to-write-and-think-for-themselves